Ký của Nguyễn Thị Đức Tín
“Hai mươi năm nay, em đã làm gì?”. Sao anh lại hỏi em như thế, anh đã biết là 20 năm nay anh em làm bác sĩ mà? Hơn thế nữa, gần hai mươi bảy năm rồi, cái áo blouse trắng, mùi alcool, cái ông nghe muôn đời trên cổ, tiếng khóc, tiếng rên, tiếng thở khò khè, đôi mắt mệt mỏi, vẻ mặt nhiễm trùng, ánh nhìn cầu khẩn của bệnh nhân đã chẳng đeo đuổi theo em đó hay sao? Làm sao em kể hết cho anh nghe, làm sao em có thể thống kê được nổi khổ của bệnh nhân trong bệnh viện cũng như niềm vui của họ, của gia đình ngày xuất viện lành lặn, khỏe mạnh trở về? Làm sao bao thăng trầm, bao lo âu, bao vùi dập cũng như bao hạnh phúc, bao vinh quang của nghề nghiệp em có thể kể hết được cho anh…
___________
Mười tám tuổi, la vie en rose (Cuộc đời màu hồng, tên một bộ phim Pháp) tôi chỉ ngó về phía trước. Tú tài vừa đậu, sẽ vào đại học nào đây? Cột mốc nào sẽ cắm nơi đây, để cho con đường đời thẳng tắp, thênh thang, hay lại có 1 lối rẽ, hay lại lâm vào con ngõ cụt ? Bao nhiêu là mô ước: Làm văn sĩ, làm thi sĩ hay làm phóng viên, luật sư…?
“…” Tôi vẫn đi đến cô nhi viện ở Gò Vấp mỗi chủ nhật, cắt móng tay, hớt tóc, tắm rửa với một chút quà cho các trẻ bị bỏ rơi…Thế rồi, một sáng chủ nhật đi về Long Anh câu cá, buổi chiều trên đường về, trước mặt tôi là một tai nạn kinh hoàng vừa xảy ra trong chớp mắt: chiếc xe đò cán một phụ nữ nát hết phần đầu, máu, tóc, da và óc văng nhầy nhụa mặt đường. Bài học 5 năm trước lúc tôi 13 tuổi lập tức hiện ra khi thấy cái bụng bầu to đùng của người chết nằm kia nhúc nhích một chút; bài học ở Hội Hồng thập tự mà một anh nội trú y khoa đã dạy:”Bằng bất cứ cái gì, phải đem đứa bé ra khỏi bụng mẹ, vì nó chỉ có năm, sáu phút ân huệ của đời khi mẹ nó vừa mất”. Hình hài nát vỡ đầu kia, đâu còn gì nữa ngoài cái thai còn sống? Tôi đã rạch bụng người thiếu phụ chết thảm đó bằng con dao xẻ thơm Bến Lức bán ở dọc đường.
Tôi đã mổ bụng một người bằng đôi tay trần, bằng một con dao gọt trái cây, và bằng kí ức về bài học y tế sơ cứu, bằng những gì đã thấy qua bộ phim Helga đã được xem, nói về sự ra đời của một đứa trẻ…
Đứa bé ra khỏi bụng mẹ òa lên khóc liền, dây rốn còn lòng thòng, tử thi người mẹ, đứa con và tôi đã ngồi xe lam để đến bệnh viện. Tôi đã xúc động biết bao vì sự kì diệu đã xảy ra, một mạng sống đã được cứu thoát từ đôi bàn tay vấn máu của tôi. Có phải ông trời đã sắp đặt cho nghề nghiệp của mình? Tôi thi y khoa và đậu ngay (dù gần…chót bảng). Tôi đã bỏ 2 suất du học vì đã lỡ đậu vào trường đại học y khoa ở Việt Nam rồi. Ngày tiễn bạn lên đường, về ngồi ở thư viện Abraham Lincoln trên đường Lê Quý Đôn, nghe tiếng phản lực vút qua, như có một mất mát trong lòng. Nước mắt rơi xuống trang sách, trái tim mềm ra, trong một nuối tiếc khôn nguôi. Có phải vậy hay không, người đi một nửa hồn tôi mất, một nửa hồn kia bỗng dại khờ ?… Có dại không, khi đứa con gái nặng ba mươi ba kí lô vào trường đại học, lần đầu tiên trong đời ôm cái sọ người, ôm khúc xương tibia học từng cái mấu nhỏ, vẫn cứ tưởng đó là xương nhựa, ngờ đâu xương người thật, quăng vội cái đầu lâu đi vì quá sợ. Sau đó, hối hận, khóc suốt đềm. Rồi mổ xác chết, rồi mân mê từng thớ cơ, xẻ trái tim ra để học mọi ngóc ngách, thám hiểm những buồng tim, mà vẫn chưa biết trái tim mình có cái gì, có ai ở trong đó… Nhớ lần đi thực tập ở nhà thương Chợ Rẫy, mà người ta gọi là nhà thương thí, vì không phải trả tiền nằm viện, điều trị…tôi phụ trách 2 giường, làm những việc như là một hộ lý vậy: bắt giòi, lau mình, canh chừng chai nước biển đang truyền cho bệnh nhân…Chiến tranh, và nhà người nông dân ở Đà Nẵng này bị bom chết cả nhà. Chuyển vào Sài Gòn, ông bị hôn mê do chấn thương não, chỉ nằm thở, bị escare, loét xương mông, và mỗi ngày tôi phải lấy nhíp gắp giòi ra, nhỏ thuốc sát trùng…
Mũi kim chích đầu tiên, chích trên hai miếng mousse của búp bê nhựa, sau đó chích cho người bị hôn mê. Ba tháng thực tập, sau ngày thứ năm mươi, người đàn ông bất hạnh đó mở mắt ra, mấp máy đôi môi, hỏi “vợ tôi đâu, con tôi đâu?” cùng với 2 dòng nước mắt lăn dài trên đôi má hóp. Và tôi biết, cuộc đời mình sẽ mãi dính liền với cái giường sắt lạnh lẽo, với mùi máu tanh nồng, với tiếng rên cố nén lại và với những dòng nước mắt. Tôi biết, và đã hiểu hết ý nghĩa của mấy từ công tác xã hội, hiểu rõ những nỗi đau thể xác và cảm nhận được cả nỗi đau tinh thần, nỗi mất mát từ trong trái tim con người. Rồi tôi cũng cảm nhận được thế nào là sự đồng cảm, sự xoa dịu của mình đối với người bệnh bất hạnh đầu tiên trong cuộc đời y khoa của mình khi bàn tay liệt rũ xuống, còn bàn tay kia nắm lấy tau tôi thật yếu ớt, thật mỏng manh mà lại tin yêu biết chừng nào… Tôi vẫn ghé qua thăm ông, sau đó bệnh nhân xuất viện, có lẽ về quê. Mười lăm năm sau, tôi có dịp đi Đà Nẵng, qua bãi biển Non Nước, lên núi Ngũ Hành Sơn, đứng ở Vọng Giang đài, nhớ đến người đàn ông khốn khổ ấy. Con sông rồi có rẽ, có nhánh ngang nhưng rồi cuối cùng cũng đổ ra biển, còn cuộc đời con người, dòng chảy đó cuối cùng sẽ đổ về đâu? Có bác sĩ nào quên được bệnh nhân đầu tiên của mình đâu? Cho nên cảnh non nước đẹp như mơ mà lòng người vẫn thấy buồn…
(còn tiếp)