Hằng đêm, khi những âm thanh ồn ào, rộn rã của thành phố lặng xuống, mọi người chìm sâu vào giấc ngủ say là lúc ông bắt đầu công việc của mình. Mỗi ngày như mọi ngày, dù mưa gió, lạnh buốt ông vẫn hoàn thành tốt công việc tự nguyện: Quét rác không công. Nhiều người sẽ cảm thấy khó tin khi nghe chuyện một cụ già ngoài 70 tuổi tự nguyện quét đường, dọn rác phố từ 1 giờ đêm đến hơn 4 giờ sáng. Nhưng đó là sự thật và trở thành một nét đẹp trong cuộc sống của chúng ta. Ông tên Nguyễn Văn Nhẹ, có “thâm niên” quét rác ở các hẻm phố hơn 7 năm nay.
Làm theo suy nghĩ…
Đến tổ 26, khu phố 2, phường 9, quận 5 (TPHCM) hỏi “ông già lao công” thì người dân sống ở đây ai cũng biết. Chúng tôi tìm đến ông trong căn nhà cũ nát, đơn sơ được xây cách đây hơn 30 năm, nằm ở cuối hẻm 172 Trần Phú. Một ông già hiện ra trên khuôn mặt đầy nếp nhăn khắc khổ, trên tay đang sửa cây chổi tre, ông vừa làm vừa nói: “Chú ngồi chơi, chờ tôi làm nốt cái cán chổi để tối nay còn đi quét”.
Công việc quét đường, dọn rác phố của ông bắt đầu vào một đêm cuối tháng 6-2001, khi đó trên các hẻm phố, đường nhỏ vào sâu bên trong các tổ, phường ngập đầy rác và kim tiêm của tệ nạn ma túy.
Có lần ông tận mắt nhìn thấy nỗi lo lắng đến tuyệt vọng của một cậu sinh viên vừa đi làm thêm về, đạp phải kim tiêm của một kẻ nghiện chích vừa vứt lại bên đường. Từ đó trong ông luôn có một nỗi ray rứt, phải làm gì để phố phường, hẻm ngõ không còn rác, kim tiêm không còn xuất hiện và không tái hiện những cảnh đau lòng như cậu sinh viên kia?
Hàng loạt câu hỏi trong suy nghĩ làm ông nhiều đêm không ngủ được! Cuối cùng, ông quyết định sẽ đi quét rác hằng đêm. “Lộ trình” quét đường, dọn rác phố của ông diễn ra trên khắp các con hẻm, đường nhỏ ở khu phố 2, phường 9, quận 5.
Những ngày đầu làm công việc tự nguyện, ông luôn phải đối diện với sự cản trở của vợ và các con. Bà Nguyễn Thị Út, vợ ông, tâm sự: “Ổng làm việc đó là tốt cho dân, cho khu phố, có điều với chừng đó tuổi, sức khỏe yếu, đi quét đêm hôm rủi có chuyện gì thì sao? Nhiều đêm mưa gió thấy ổng cầm chổi đi quét đường, xót lắm… Nhưng biết sao được, ổng vẫn một mực với công việc của mình, dần rồi cũng chỉ biết động viên thôi”.
Chưa kể, ông còn phải chịu bao lời dị nghị của người dân khi lần đầu tiên thấy ông quét rác trong đêm. Tuy vậy, “Việc tôi làm tôi biết, ai nói gì kệ người ta, miễn sao mình làm đúng, làm tốt cho dân, cho phố phường là thỏa nguyện rồi”, ông Nhẹ bộc bạch.
Từ ngày ông bắt đầu công việc quét đường tự nguyện, trên các con hẻm, đường nhỏ không còn cảnh nhếch nhác, tràn lan rác thải, đặc biệt nỗi lo sợ từ mối nguy hiểm đạp phải kim tiêm ở những con nghiện không còn ám ảnh người dân mỗi khi đi trên các con hẻm này.
Đầu năm 2008 khi lãnh đạo TPHCM đưa ra chủ trương “Năm thực hiện nếp sống văn minh đô thị” và vận động người dân TP thực hiện tốt, ở địa phương, chính ông là người tiên phong trong vấn đề vận động ý thức. Từng việc làm cụ thể, lời nói thiết thực của ông giúp người dân trong khu phố ý thức hơn trong việc giữ gìn vệ sinh chung, xây dựng khu phố sạch đẹp. Tự hào về ông, bà Nguyễn Kim Phượng, tổ trưởng tổ 26, KP2 cho biết: “Tôi thật sự rất vui mừng khi tổ mình có một công dân tốt như ông Nhẹ, ông là tấm gương sáng để các hộ dân trong tổ noi theo”.
Tiếng chổi trong đêm
Trong không gian im ắng của trời đêm, tiếng chổi “sột soạt” cứ lần theo các con hẻm… Ông Nhẹ chỉ tay về phía cuối hẻm nói: “Ngày nào tôi còn sống, tôi sẽ không để những con phố này bị ô nhiễm, dơ bẩn vì rác thải, không để cho những người dân đạp phải những kim tiêm độc, tôi sẽ quét đến khi nào kiệt sức mới thôi”.
Công việc cứ diễn ra trong đêm trên suốt các con hẻm. Đủ loại rác: Bao ni lông, giấy, báo, hộp đựng… được ông quét gom và cho vào một bao ni lông lớn để những người lao công đỡ vất vả trong khâu lấy rác.
Dưới ánh sáng mập mờ của bóng điện đường, đôi mắt già kém của ông cụ phải nhìn rất gần mới phân biệt được cây kim tiêm, ông nhặt kim tiêm cho vào một bịch ni lông để sáng mai đưa cho những người lao công xử lý riêng. Sau hơn một giờ đồng hồ ông quét rác trong đêm, con hẻm dài ngoằn ngoèo 172 bỗng trở nên sạch đẹp, không còn một mảnh giấy nhỏ sót lại. Người đã thấm mệt nhưng ông không dừng lại đó mà chuyển sang quét ở hẻm số 5 Trần Nhân Tôn, hẻm 36 Sư Vạn Hạnh và những con hẻm quanh co nối liền các tuyến đường Trần Phú, Trần Nhân Tôn, Sư Vạn Hạnh…
Kết thúc hành trình quét rác trong một đêm, nhìn lại kết quả mình đã làm, ông thở phào “rồi cũng xong…”, lúc này trời cũng đã hừng sáng. Những người dân ở khu phố 2 cảm thấy dễ chịu khi hẻm phố sạch đẹp. Để có được điều đó, ông cụ 73 tuổi Nguyễn Văn Nhẹ phải bỏ ra bao mồ hôi, công sức, thậm chí phải đối diện với nhiều nguy hiểm. Nếu như mỗi cá nhân, người dân trong TP này đều ý thức và làm được như ông thì phố phường này sẽ sạch đẹp biết bao.
Bà Nguyễn Kim Phượng, tổ trưởng tổ 26, KP2, cho biết: “Gia đình ông cụ Nguyễn Văn Nhẹ nằm trong số những gia đình nghèo khó nhất tổ hiện nay. Từ chỗ hiểu rõ gia cảnh khó khăn, biết được việc làm tự nguyện cao cả của ông, mỗi tháng lãnh đạo khu phố 2 đã ủng hộ gia đình 5kg gạo, quỹ hỗ trợ ở phường tặng ông 100.000đ. Bên cạnh đó, người dân sống xung quanh có gì cho nấy, cơm khô, rau, thực phẩm… chỉ đủ để ông và người vợ già sống qua bữa trong những tháng ngày còn lại”.
TUẤN VŨ