Văn hóa xếp hàng được tạo dựng và hình thành như thế nào ở xứ người? Dưới đây là kinh nghiệm của một số quốc gia trong khu vực.
Xếp hàng vào tham dự một hội chợ việc làm ở Singapore ngày 7-3-2009 - Ảnh: Reuters
Thái Lan: xếp hàng như một quy tắc xã hội cần thiết
Tôi không cho rằng ý thức của người Thái tốt hơn người Việt, nhưng dường như họ được tuyên truyền và nhắc nhở nhiều hơn nên xếp hàng đã thành thói quen của người Thái.
Tại các quầy cà phê và nhà hàng thức ăn nhanh, người ta dán biển “Please take queue” (Xin vui lòng xếp hàng). Tại ga xe điện ngầm và xe điện trên không, người ta lần lượt kiên nhẫn nối đuôi nhau bởi có muốn nhanh cũng không được vì phải tự băng qua hệ thống kiểm soát vé. Tại các nơi mua sắm, nếu bạn cố ý chen vào để trả tiền trước, nhân viên sẽ sẵn sàng nhắc bạn “First come, first serve, Sir/Madame” (Đến trước được phục vụ trước, thưa ông/bà). Tại ngân hàng và cơ quan hành chính công, người ta phải lấy số thứ tự và đợi đến lượt mình vì đó là quy tắc… Cứ thế, người Thái như được rèn luyện trong môi trường phản xạ có điều kiện và việc xếp hàng đối với họ như một ý thức, một phép lịch sự cần phải có.
Vy Hoàn (Bangkok)
Trung Quốc: bắt đầu từ “Ngày xếp hàng”
Ở Trung Quốc, việc vận động thói quen xếp hàng chỉ mới xuất hiện gần đây. Ngày 11-2-2007 là “Ngày xếp hàng” đầu tiên của Bắc Kinh. Kể từ đó, ngày 11 của mỗi tháng đều là “Ngày xếp hàng”. Để phối hợp với chiến dịch thúc đẩy người dân xếp hàng, chính quyền không chỉ tuyên truyền và kêu gọi mà còn phát động phong trào “xếp hàng theo tôi”, tức là cử các nhân viên và tình nguyện viên dẫn dắt hành khách xếp hàng tại các ngã tư và 1.882 trạm xe buýt, tàu điện ngầm.
Kết quả từ những “Ngày xếp hàng” là hiện nay ở những thành phố lớn của Trung Quốc như Bắc Kinh và Thượng Hải, bất cứ mua vé xe lửa hay mua bánh bao, rất ít trường hợp tranh nhau thò tay đưa tiền để được mua trước, đa số đều xếp hàng (ngay cả khi chỉ có hai người mua). Nếu ai không xếp hàng sẽ bị mọi người đang xếp hàng chỉ trích và người bán hàng sẽ từ chối bán cho người không xếp hàng, đồng thời yêu cầu người đó phải xếp hàng.
Như vậy, nếu chính quyền muốn xã hội vận hành hiệu quả hơn và người dân có thói quen lịch sự, văn minh nơi công cộng thì phải chủ động tạo điều kiện cho người dân thực hiện nếp sống văn minh, chứ không thể cứ chờ người dân nâng cao ý thức trong khi người quản lý vẫn giữ lối làm việc cũ.
Chúc Xin (người Trung Quốc)
Singapore: “Hãy biến sự văn minh lịch sự thành lối sống của chúng ta”
Tại đảo quốc sư tử, thói quen xếp hàng nơi công cộng ngày nay là kết quả của một chiến dịch sống văn minh lịch sự xuyên suốt được chính phủ phát động 30 năm trước. “Chiến dịch sống văn minh lịch sự toàn quốc” được cựu thủ tướng Lý Quang Diệu phát động ngày 1-7-1979, nhằm tạo môi trường xã hội lịch sự, trong đó người Singapore đối xử tử tế với nhau và biết nghĩ đến nhu cầu của người khác.
Thật ra chiến dịch này ra đời sau khi Cục Xúc tiến du lịch Singapore vận động dân chúng cư xử lịch sự và thân thiện với du khách để thúc đẩy ngành du lịch Singapore phát triển. Sau đó Thủ tướng Lý nhận thấy không nên chỉ gói gọn trong cách ứng xử với du khách. Lúc đầu, chiến dịch này dự kiến chỉ diễn ra mỗi năm một tháng và tháng 7 được chọn là “tháng văn minh lịch sự”. Chiến dịch có hẳn một logo là biểu tượng mặt cười Smiley và câu khẩu hiệu “Hãy biến sự văn minh lịch sự thành lối sống của chúng ta”. Biểu tượng Smiley sau đó được thay thế bằng biểu tượng chú sư tử Singa vào năm 1982. Từ năm 1985, thực hiện nếp sống văn minh lịch sự trở thành chiến dịch xuyên suốt trong năm với kinh phí 700.000 đôla Singapore/năm. Từ ngày 1-3-2001, chiến dịch sống văn minh lịch sự quốc gia chính thức được đổi thành Phong trào Singapore tử tế.
Trong 30 năm qua, chiến dịch đã được triển khai rất đa dạng, phong phú, mỗi năm nhắm đến một đối tượng và trọng tâm khác nhau. Các hành động mà chính phủ khuyến khích dân chúng thực hiện cũng rất đơn giản, như nói với nhau “Xin chào” và “Xin vui lòng/Cảm ơn”, nhường ghế xe buýt và xếp hàng đợi đến lượt… Các biện pháp thường dùng để quảng bá là tặng quà (thẻ đánh dấu sách, mũ lưỡi trai…) cùng nhiều câu khẩu hiệu dễ nhớ. Chiến dịch còn được đưa vào quảng cáo trên tivi, chương trình hài kịch truyền hình, các hoạt động ở trường và các cuộc thi viết văn, sáng tác nhạc…
Kết quả của chiến dịch này là hiện nay người dân ở đảo quốc sư tử không chỉ tự giác xếp hàng mà còn thể hiện tác phong văn minh, lịch sự mọi lúc mọi nơi.
THANH TRÚC (Theo infopedia.nl.sg, Wikipedia)
Theo TTO